Op TPO.nl was een jaar lang een interessante rapportage onder de naam #Bruslog te lezen. Chris Aalberts – een speciaal daarvoor met crowdfunding betaalde journalist – ging naar Brussel om de Brusselse logica te doorgronden. Het resultaat was een frequent wat geforceerd neutraal betoog, zijn vier conclusie zijn onbetaalbaar:
1: ‘De EU is transparanter dan Den Haag’, zegt de lobbyist
Deze hele slimme titel moet je even goed tot je nemen en op je laten inwerken. En dat is meteen het probleem: de realiteit is uiteraard anders dan lobbyisten je willen laten geloven. De EU is volledig anti-transparant:
Op de gastenlijst staan 111 lobbyisten. Ze komen van lobbybureau’s, koepelorganisaties en banken. De 27 ambtenaren op dezelfde lijst werken bij het Europees Parlement, de Europese Commissie of de permanente vertegenwoordigingen van lidstaten en niet-lidstaten, een soort ambassades.
De zes mannen op het podium hebben allemaal wel een naam, maar de organisatie waarvoor ze werken staat niet op hun naambordje. Zelfs mét de deelnemerslijst wordt niet altijd duidelijk welk belang ze vertegenwoordigen.
Het onduidelijke onderscheid tussen lobbyisten en ambtenaren:
De lobbyisten en ambtenaren zijn nog om een andere reden slecht van elkaar te onderscheiden: sommige organisaties klinken als publieke instellingen, maar zijn dat niet. De vaagheid geldt zelfs voor de organisator: het Center for European Policy Studies (CEPS) lijkt onafhankelijk, maar krijgt nogal wat EU-geld. VISA heeft meegeholpen de conferentie te organiseren. Er hangt ook een poster van ECRI: het European Credit Institute. Maar of ECRI ook meebetaalt is niet duidelijk. Een EU-instelling is dit in ieder geval niet.
2: Europese journalistiek slaat nergens op
Weer een paar citaatjes:
Je zit niet op de tribune als er onderhandeld wordt, je weet niet precies hoe de onderhandelingen verlopen en wat er wordt uitgeruild. Je bent als journalist veroordeeld tot persmateriaal: persconferenties, persberichten en allerlei publieke uitspraken over onderhandelingen waar je zelf niet bij was.
Over dat persmateriaal weten we twee dingen. In de eerste plaats legt het de nadruk op de mooie en nuttige kanten van de EU. Negatieve kanten worden systematisch verzwegen. Waarom zouden EU-persvoorlichters journalisten uitgebreid over mislukkingen informeren? [2:] Een thema wat al helemaal niet in het persmateriaal te vinden is, is de invloed die burgers op Europees beleid hebben.
Journalisten zijn dus vaak veroordeeld tot eenzijdige informatie en daarom is het niet moeilijk te zien waarom zoveel burgers kritisch zijn over EU-verslaggeving
3: Niemand wordt gecontroleerd, dat kan niet goed gaan
Een zeer goed betaalde baan, met veel verantwoordelijkheid, zonder dat je op je werk hoeft te verschijnen, zonder enige controle, zonder dat je je hoeft te verantwoorden aan het volk. Een succesformule:
Nederlandse politieke partijen hebben geen zicht op wat hun Europarlementariërs doen. Ze overleggen weleens met ze, maar ze controleren niet welke besluiten ze nemen en vinden dat vaak ook hun taak niet. Of het nou gaat om partijbestuurders of partijafdelingen, ze kijken allemaal niet wat hun Europarlementariërs echt doen.
De reden voor al dit gebrek aan controle ligt voor de hand: het is saai en bureaucratisch en bovendien is het vaak al te laat. De onderhandelingen zijn al afgesloten en het is veel gedoe om achteraf alsnog te gaan kissebissen over iets waar eerder eigenlijk al mee is ingestemd. Zie het Oekraïne-verdrag.
U denkt toch werkelijk niet dat de PvdA in de gaten houdt wat Timmermans namens de PvdA allemaal uitvreet in de Europese Commissie?
4: Iedereen wordt vroeg of laat het systeem ingezogen
De conclusies van Chris Aalberts zijn geweldig, hij heeft de beste conclusie tot het laatst bewaard, dit is inderdaad het grootste probleem:
Dit is wat er gebeurt als je te lang in Brussel rondloopt: je gaat begrijpen waarom de EU op de huidige manier werkt. Maar dat creëert een probleem: wat uw verslaggever logisch is gaan vinden, vindt geen enkele lezer logisch. Zie hier de reden waarom veel EU-correspondenten het verwijt krijgen eurofiel te zijn.
Chris beschrijft het goed, maar ik moet vooral denken aan dit nog veel duidelijkere citaatje:
“The few who understand the system will either be so interested in its profits or be so dependent upon its favours that there will be no opposition from that class, while on the other hand, the great body of people, mentally incapable of comprehending the tremendous advantage that capital derives from the system, will bear its burdens without complaint, and perhaps without even suspecting that the system is inimical to their interests.”
— The Rothschild brothers of London writing to associates in New York, 1863.
En dat zegt uiteraard alles wat je weten moet over de EU.
