Niet alleen onze planeet is ziek, haar bewoners zijn dat evenzeer. Dat stelt de Franse filosoof Bernard Stiegler. “We zijn vervreemd van onszelf, van ons werk, van onze maatschappij en van onze kinderen, die vooral gestuurd worden door games en reclameboodschappen.”
De oorzaak van onze ziekte en die van onze planeet is onze economie, aldus Stiegler, die is gebaseerd op ongeremde consumptie. En dat leidt tot een verspillingseconomie.
“We zijn vandaag allemaal ongeremde consumenten, wij voegen ons naar de wetten van de marketing,” zegt Stiegler. “Eigenlijk willen we niet onophoudelijk gadgets. We verlangen naar zekerheid en veiligheid, maar die worden ons door het hedendaagse kapitalisme ontzegd.
‘IS is de oorzaak niet, wij zijn met zijn allen de oorzaak’
Hij legt uit dat we in de jaren tachtig en negentig onze ziel hebben verkocht aan het kapitalisme. Er ontstond een systeem dat niet langer het beste uit de mens wilde halen, maar zoveel mogelijk aan hem wilde verkopen.
Stiegler ziet het fundamentalisme als een symptoom van onze kapitalistische ziekte. Bijna de helft van de Franse fundamentalisten was aanvankelijk geen moslim; ze zijn het later pas geworden. “Terreurgroep IS heeft goed begrepen dat in de Europese voorsteden honderdduizenden jongeren in wanhopige omstandigheden zitten te wachten op iemand die hun een ideaal geeft.”
IS is de oorzaak niet, wij zijn met zijn allen de oorzaak, stelt hij. “De terreur van IS wordt gepleegd in de naam van Allah, maar is onze eigen schuld.”
Glokalisering
Het baart Stiegler grote zorgen dat door automatisering en robotisering de werkloosheid schrikbarend zal toenemen. In veel Franse voorsteden ligt de jeugdwerkloosheid nu al rond de 50 procent en die zal de komende 10 jaar waarschijnlijk oplopen naar 80 procent.
De filosoof wil daar iets aan doen door over de hele wereld een keten van gemeenschappen te vormen. Hij pleit niet voor globalisering, maar voor glokalisering. In Parijs is al een project gestart, dat op den duur uitgebreid moet worden naar België, Groot-Brittannië, Zuid-Amerika en zelfs China.
[Trouw]
