Het rapport van de klokkenluider die twee weken geleden bij de Amerikaanse inlichtingen melding maakte van “verontrustend contact” tussen president Donald Trump en de Oekraïense regering is donderdag gepubliceerd. Wat staat er precies in?
In het kort:
Klacht gaat grotendeels over telefoongesprek Trump en Oekraïense president Volodymyr Zelensky
Trump heeft Zelensky verzocht onderzoek te doen naar Joe Biden en diens zoon
Democraten zijn dinsdag onderzoek naar mogelijke afzettingsprocedure Trump gestart
Notities telefoongesprek al gepubliceerd
Klacht van klokkenluider werd eerst achtergehouden
Identiteit van klokkenluider niet bekend
1. Trump heeft gevraagd om inmenging in presidentsverkiezingen 2020
In de vroege ochtend van 25 juli heeft Trump met zijn Oekraïense ambtsgenoot Volodymyr Zelensky gebeld. Notities van dit gesprek werden woensdag al vrijgegeven door het Witte Huis, nadat de kwestie eerder al uitlekte.
Hieruit is gebleken dat Trump Zelensky meerdere malen heeft gevraagd om te onderzoeken of de Democratische presidentskandidaat Joe Biden en diens zoon Hunter zich schuldig hebben gemaakt aan corruptie in Oekraïne.
De Democraten stellen dat Trump zijn macht heeft misbruikt voor eigen gewin en zijn dinsdag officieel een onderzoek naar zijn handelingen gestart – een eerste stap naar een mogelijke afzettingsprocedure tegen de president.
De klacht van de klokkenluider gaat grotendeels over dit telefoongesprek. Hij schrijft dat hij zich zorgen maakt over het feit dat de president een buitenlandse regeringsleider om inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2020 heeft gevraagd.
BuitenlandZie ook: Wat weten we van het gesprek tussen Trump en de Oekraïense president?
2. Witte Huis ondernam actie om telefoongesprek te verdoezelen
Enkele dagen na het telefoongesprek tussen Trump en Zelensky zouden medewerkers van het Witte Huis hebben willen voorkomen dat het transcript in de openbaarheid zou komen.
Advocaten van het Witte Huis zouden opdracht hebben gegeven om het transcript op te slaan op een speciaal elektronisch systeem dat normaal gesproken gebruikt wordt voor “erg gevoelige informatie”. Hierdoor is het gesprek ook verborgen voor medewerkers die normaal wel toegang tot het transcript zouden hebben gehad.
Volgens de klokkenluider duidt dit erop dat de advocaten wel degelijk doorhadden dat Trump zich in het gesprek niet geheel aan de wet zou hebben gehouden. Ook schrijft hij in zijn klacht dat medewerkers die destijds van het telefoongesprek op de hoogte waren “zeer ontdaan” waren door de inhoud.
3. Hoofdrol voor Trumps advocaat Giuliani
De afgelopen twee weken dook de naam van Trumps advocaat, Rudy Giuliani, al meerdere malen op. Hij houdt zich al enkele maanden bezig met corruptieonderzoeken in Oekraïne – waar hij geen geheim van maakt. In meerdere interviews stelt de advocaat dat Democraten als Biden hierbij betrokken zijn.
De klokkenluider schrijft dat verschillende medewerkers van het Witte Huis zich zorgen maken over deze rol van Giuliani, die officieel geen overheidsfunctie bekleedt, maar wel diplomatieke banden met Oekraïne zou onderhouden. Zo zou Giuliani gevraagd zijn om de “schade voor de nationale veiligheid te beperken”.
De klokkenluider schrijft dan ook dat de handel en wandel van Giuliani een van de redenen is waarom hij melding heeft gemaakt. De advocaat en zijn medewerkers zouden onder meer contacten hebben onderhouden met de oud-president van Oekraïne, Petro Poroshenko, en met de huidige president Zelensky.
Zo reisden de speciale VS-gezant voor Oekraïne, Kurt Volker, en de VS-ambassadeur bij de EU, Gordon Sondland, een dag na het telefoongesprek af naar Kiev om “advies te geven over hoe de Oekraïense regering de eisen van Trump moest behandelen”.
“Giuliani is gevraagd om de schade voor de nationale veiligheid te beperken.”
Klokkenluider
4. Justitieminister Barr betrokken en Pence niet naar inauguratie Zelensky
In het klokkenluidersrapport valt ook te lezen dat justitieminister William Barr bij dit Oekraïneschandaal betrokken is, maar op welke manier en hoelang is niet precies duidelijk. Uit de notities van het omstreden telefoongesprek van 25 juli blijkt wel dat Trump wil dat Giuliani en Barr contact opnemen met Zelensky.
Verder schrijft de klokkenluider dat Trump zijn vicepresident Mike Pence in mei heeft verzocht om niet naar de inauguratie van Zelensky te gaan. Ook wilde Trump de Oekraïense president nog niet ontmoeten omdat hij “wilde afwachten wat voor soort president Zelensky zou zijn”. In plaats van Pence reisde energieminister Rick Perry af naar Europa.
5. Trump liet financiële steun aan Oekraïne opschorten
In de laatste paragraaf van het rapport haalt de klokkenluider nog een heikel punt aan. Zoals al bekend is, schortte Trump een week voor het omstreden telefoontje financiële steun aan Oekraïne op. Volgens critici deed hij dit om druk uit te oefenen op Zelensky, wat Trump zelf ontkent.
Ook in het rapport wordt hierop ingegaan. De klokkenluider zegt dat een medewerker van het Office of Management and Budget, het orgaan dat de begroting moet bijhouden, op 18 juli verschillende ministeries en commissies heeft verteld dat Trump zelf opdracht heeft gegeven om alle steun aan Oekraïne stop te zetten.
Joseph Maguire, directeur van de Amerikaanse inlichtingendienst, werd donderdag gehoord in het Congres over zijn rol bij het achterhouden van de klacht van de klokkenluider.
