Met slaaptekort naar je werk: ‘Mensen overzien de gevolgen niet
Energieloos, weinig concentratie, een verminderd probleemoplossend vermogen: slaap heeft het nodige effect op onze kantoorprestaties. Maar is het daarmee een zaak van de baas?
Iedereen heeft weleens te maken met een (te) korte nachtrust. Terwijl we maar liefst een derde van ons leven slapend doorbrengen, is het vaak nog steeds niet genoeg.
Of je nou nog nét die extra aflevering wilde kijken op Netflix, dat laatste biertje in de kroeg eigenlijk over had moeten slaan of je gewoon lag te woelen in bed: de aanbevolen acht uur slaap wordt lang niet altijd gehaald.
Door de tropische temperaturen in de maand juli was er nog een reden waarom veel mensen de slaap maar moeilijk konden vatten: de hitte. Normaliter fluctueert je lichaamstemperatuur gedurende de dag, waarbij je door de daling van die temperatuur slaperig wordt en ‘s nachts goed slaapt.
Maar met tropische nachten, waarbij de temperatuur niet onder de 20 graden zakt, blijft je lichaam warm, en dus wakker.
WerkZie ook: Beter presteren door een dutje van twintig minuten op je werk
Wie zich dan de volgende dag om 9.00 uur weer op kantoor moet melden, kan het zwaar te verduren krijgen. Je Facebook checken lijkt ineens een stuk aantrekkelijker dan alle taken die je eigenlijk moet afronden.
“Doordat je je aandacht moeilijk vast kan houden, ga je jezelf proberen te stimuleren met dingen die je snel dopamine geven. En sociale media zijn ingericht om je snel te voorzien van dit stofje dat je blij maakt”, legt Els van der Helm uit. Na jarenlang onderzoek naar slaap te hebben gedaan aan de Amerikaanse universiteiten Harvard en Berkeley, richtte ze in 2016 Shleep op. Deze start-up helpt bedrijven om hun medewerkers beter te laten slapen.
Minder grip op emoties door slaaptekort
“Slaap heeft op twee verschillende gebieden effect op je gedrag”, legt Van der Helm uit. Aan de ene kant merken mensen het op een emotioneel vlak: wie moe is, is bijvoorbeeld minder goed in staat om emoties van anderen te herkennen. “Waar je normaliter aan iemands stem of gezichtsuitdrukking kunt merken hoe iemand op iets reageert, is dat lastiger als je slecht geslapen hebt.”
“Je krijgt een korter lontje.”
Daarbij komt dat je je eigen emoties minder goed in de hand hebt: je prefrontale cortex, waar naast het maken van beslissingen en plannen je impulsen in bedwang worden gehouden, is erg gevoelig voor slaaptekort. “Je mist de rem hierop en krijgt een korter lontje”
Maar naast het verlies van je emotionele rem, heeft slecht slapen ook direct effect op je werkethos. “Het eerst merk je dat aan je aandachtsspanne: het is lastiger om je goed te concentreren”. Tal van studies lichten andere nadelige effecten uit: slaaptekort heeft invloed op het verwerken van informatie (wat vooral ‘s nachts in je onderbewustzijn gebeurt), het vermindert je probleemoplossend vermogen, zorgt ervoor dat je minder creatief bent en dat je minder makkelijk zaken onthoudt.
‘Mensen overzien gevolgen slechte nachtrust niet’
Maar vanaf hoeveel uur is slaaptekort écht nadelig voor je? Een nacht liggen woelen is vaak zo weer bijgeslapen.
Toch schrijft de Britse neurowetenschapper Matthew Walker in zijn boek Why We Sleep dat zelfs een nacht van zes uur, waar zeven tot negen uur normaal is, nadelig kan zijn. Vooral als het vaker achter elkaar voorkomt, wordt het schadelijk.
“Mensen die alcohol gedronken hebben, hebben tenminste nog het besef dat ze niet naar behoren functioneren.”
“Als jij twee weken achter elkaar twee uur te weinig slaapt, dan presteer je op hetzelfde niveau als iemand die een hele nacht niet heeft geslapen.”
Amerikaans onderzoek van Harvard uit 2014 laat op zijn beurt zien dat iemand die dronken is, beter presteert dan iemand die een hele nacht niet heeft geslapen. “Waarbij mensen die alcohol gedronken hebben, tenminste nog het besef hebben dat ze niet naar behoren functioneren”. “Mensen zeggen vaak dat een beetje moe zijn, maar overzien de gevolgen van een slechte nachtrust niet.”
‘Slaapproblemen kosten Nederlandse economie tot 4,5 miljard euro’
Is slaapgebrek, met al het disfunctioneren tot gevolg, daarmee een kwestie voor de werkgever? Volgens onderzoek van arbodienst Arboned kosten slaapproblemen de Nederlandse economie zo’n 3 tot 4,5 miljard euro. Toch zegt 70 procent van de mensen uit een ander Arboned-onderzoek slaap een privéaangelegenheid te vinden.
“Bedrijven kunnen medewerkers wel helpen hun werk- en slaapritme beter op elkaar af te stemmen.”
Volgens T2W ligt de sleutel tot betere nachten juist bij bedrijven. “Je kunt niet altijd acht uur slapen, maar bedrijven kunnen medewerkers wel helpen hun werk- en slaapritme beter op elkaar af te stemmen.”
Heb je als manager veel avondmensen in je team? Plan dan geen vergadering om 8.00 uur. “En maak duidelijke afspraken over wat er van medewerkers verwacht wordt omtrent het ‘s avonds beantwoorden van mail. Op die manier geef je ze veel rust.”
