Steeds meer Russen krijgen genoeg van Poetin. Tegen hem opstaan vergt echter persoonlijke offers.
De Russische president Vladimir Poetin.
Het liberalisme heeft afgedaan, concludeerde de Russische president Vladimir Poetin onlangs triomfantelijk in een vraaggesprek met de Financial Times. Daarbij verwees hij naar de successen van populistische leiders als Matteo Salvini, Viktor Orbán en Marine Le Pen in Europa.
Dat het liberalisme, althans wat de machthebbers betreft, in Rusland heeft afgedaan, daarvan kon de wereld afgelopen weekeinde weer getuige zijn. Met harde hand sloeg Poetins politie een demonstratie uiteen tegen het uitsluiten van oppositiekandidaten bij de komende lokale verkiezingen.
De protesten en een reeks nederlagen van de regerende Verenigd Rusland-partij in andere delen van Rusland laten zien dat de golf van patriottisch enthousiasme die Poetin vijf jaar geleden losmaakte met de annexatie van de Krim voorbij is. ‘Krym nasj – de Krim is van ons!’ is uitgewerkt.
Steeds meer Russen krijgen genoeg van de corruptie, de al vijf jaar dalende koopkracht en de groeiende kloof met het Westen. Die verwijdering beschouwt Poetin als een vaccinatie tegen het democratische virus dat in de omringende landen tot opstanden tegen de zittende macht heeft geleid. Maar veel Russen zien toch meer in het westerse systeem dan in niet-liberale ‘succeslanden’ zoals China. Poetins ministers en loyale oligarchen inbegrepen: zij sturen hun kinderen steevast naar westerse universiteiten.
Toch is het nog de vraag of er werkelijk een keerpunt in aantocht is: in 2011 en 2012 gingen er nog veel meer mensen de straat op om te protesteren tegen Poetins terugkeer als president. Maar ook toen kregen de autoriteiten met hard optreden de revolutionaire geest weer in de fles.
De regering heeft ook het voordeel dat zij de media grotendeels in handen heeft. Daarbij komt dat Verenigd Rusland − of zoals dat in Rusland heet: de Partij van de Macht − overal de baantjes en commerciële gunsten uitdeelt. Het vergt dus een persoonlijk offer de oppositie te steunen.
Maar een erg aantrekkelijk politiek model kan dat niet worden genoemd en zeker geen bewijs voor de stelling dat het liberalisme heeft afgedaan. Het is eerder een bewijs van het tegendeel. Poetin heeft nog vijf jaar te gaan als president en vraagt zich bang af: hoe?
