Steeds meer mensen halen hun nieuws van social mediakanalen. De gevestigde media proberen daar nu een stokje voor te steken door te waarschuwen voor ‘nepnieuws’.
Na de verkiezingsoverwinning van Trump werd Google en Facebook ten laste gelegd dat ze een weerloos publiek al te gemakkelijk van ‘nepnieuws’ hebben voorzien.
Waarop dat publiek (lees: de Trump-kiezer) werd misleid. Waardoor die dan weer een ‘verkeerde’ stem uitbracht.
Waarheidspolitie
Hoezeer dit verwijt ook baadt in paternalisme, het vond algemeen weerklank en de akte van beschuldiging werd overgenomen door zowat elk zichzelf serieus noemend medium, schrijft socioloog en professor aan de Erasmushogeschool Brussel Ben Caudron.
Google en Facebook beloofden maatregelen te zullen nemen. Maar wat mag ‘echt’ nieuws dan precies zijn? En hoe gaan de mensen uit Silicon Valley het verschil tussen echt en nepnieuws detecteren?
Caudron vraagt zich in De Tijd hardop af of we niet op het punt staan een waarheidspolitie te installeren.
Gevaarlijk
“Als ik mag kiezen tussen abstracte beslissingsregels zoals die van Facebook en Google, of een portie van de pot gerukte onzin, geef mij dan maar die onzin,” stelt hij.
Volgens de professor zijn de aangekondigde maatregelen overbodig, ineffectief, misleidend en op termijn zelfs gevaarlijk.
Daarover horen we nauwelijks iets. Liever leggen de mainstream media Google en Facebook het vuur aan de schenen en juichen ze nadien de gemaakte beloften toe.
Godsgeschenk
Het verhaal over ‘nepnieuws’ komt dan ook als een godsgeschenk voor die media, aldus Caudron.
Dat verhaal focust immers op onbekende booswichten die hun geld verdienen met websites vol onzin en leugens. Zoiets zouden onze gevestigde huizen van vertrouwen uiteraard nóóit doen.
Het zijn altijd de anderen die liegen, nooit de zelfverklaarde kwaliteitsmedia.
Leugens over massavernietigingswapens
Dat diezelfde kwaliteitsmedia de vorige Republikeinse Koning aan een totaal overbodige tweede Golfoorlog hielpen door kritiekloos de leugens over massavernietigingswapens die het Witte Huis bij het Pentagon en de CIA had besteld, over te nemen en van deskundig klinkende lege commentaren te voorzien, wie herinnert zich zo’n futiliteit nog?
Hou op met die nepverontwaardiging over nepnieuws, zegt Cauldron.
Het verschil tussen ware en foutieve informatie hangt af van de macht waarover partijen beschikken. Daarom is evenwicht volgens hem van het grootste belang.
Fairness Doctrine
Hij wijst op de Fairness Doctrine, die zenders oplegde om een deel van hun programmering te besteden aan ‘controversiële onderwerpen met een algemeen belang’.
In 1987 werd die doctrine doodverklaard met – ironisch genoeg – het argument dat de vrijheid van meningsuiting erdoor geschonden werd.
[MO]
