Toen Turkije een Russische Sukhoi neerhaalde boven Turks of Syrisch grondgebied, had het duidelijk geen idee wat de gevolgen zouden zijn. Die zijn catastrofaal.
Rusland heeft namelijk besloten om de gastoevoer naar Turkije af te sluiten. Gezien Russisch gas goed is voor 58% van de Turkse gasbehoefte, zitten de Turken dus met een groot probleem.
Turkije heeft de alternatieven immers niet voor het uitkiezen. Met andere woorden: één dode Russische piloot kan de hele economie stokken in de wielen steken, en de welvaart van generaties hypothekeren.
Drie alternatieven voor Turkije zijn immers niet haalbaar:
Een pijplijn dat Turkije verbindt met Israëlische offshore gasveld Leviathan stuit op een njet van Erdogan. Zoals het een “goede moslim” betaamt, weigert Erdogan zaken te doen met Israël. Dat benadrukte de president nogmaals door deze week een delegatie van Hamas hartelijk te ontvangen in Ankara.
Een deal met collega-terreursponsors Saoedi-Arabië en Qatar zit er ook niet in. Als olie en gas via deze schurkenstaten moeten aangevoerd worden via pijpleidingen, dan moet dat via Irak. Een land dat gedomineerd wordt door sjiïeten. Dat is momenteel geopolitiek onhaalbaar.
Turkije vanuit de Golf beleveren via de Perzische Golf of de Golf van Aden is dan weer een pak duurder.
Een deal met Iran is evenmin haalbaar. Iran is een bondgenoot van het Syrische regime, terwijl Turkije de opstandelingen, inclusief IS, steunt. Bovendien staat Iran nog altijd erg wantrouwig tegenover het Westen, en dus ook tegenover NAVO-bondgenoot Turkije.
Rest dan nog de vierde mogelijkheid: Azerbeidjan. Er wordt reeds geïnvesteerd in de TANAP-pijplijn, die Azerbeidjan met Europa moet verbinden via Anatolië. Door die capaciteit gevoelig uit te breiden kunnen de Turken al een deel van het gederfde Russische gas recupereren.
Dat zou ook goed nieuws zijn voor de Azeri, die op het punt staan om één van hun grootste klanten, Georgië, te verliezen aan Gazprom.
De deal tussen de Azeri en de Turken lijkt dus een match made in heaven. Beiden staan wantrouwig tegenover de Russen en zijn erg afhankelijk van energie. De één van olie- en gasinkomsten, de ander voor haar groeiende economie te voeden.
Bovendien zijn de Europese relaties met Baku beter dan die met Moskou, momenteel.
Last but not least: Azerbeidjan en Turkse erfvijand Armenië vechten nog steeds een robbertje uit om de regio Kharabach. Als Baku te hard tegen de kar van Moskou rijdt, zou Moskou wel eens de Armeense zijde kunnen versterken.
Een Azeri-Turkse deal kan dus een matigend effect hebben tussen Turkije en Rusland, met Baku als bemiddelaar.
Anderzijds is Europa er niet bij gebaat dat Turkije haar energieprobleem makkelijk en goedkoop kan opvangen. Integendeel. Turkije speelt een vuil spel in de radicalisering van Europese moslims en is zeer actief in de brandhaard in Syrië en Irak. Slechts een totale drooglegging van de Turkse economie zou soelaas kunnen bieden. Zowel in Europa als in het Midden-Oosten.
