Van ‘rellende politiemensen’ tot jodenvervolging; een kijkje in de belevingswereld van de actievoerders

Het zijn de mensen over wie Nuenens burgemeester Maarten Houben, voorzitter van de programmaraad radicalisering, deze week in het ED zegt zich grote zorgen te maken. Een avondklok en verdere beperkingen kunnen personen uit deze groep het laatste duwtje geven richting gewelddadig protest, vreest Houben.

Een kijkje in de verschillende activistische social media groepen op Telegram en op Facebookpagina’s levert een beeld op van wilde beschuldigingen gericht aan media en overheid die klakkeloos veelvuldig worden gekopieerd en doorgestuurd. In korte tijd krijgen vele tienduizenden mensen de berichten zonder deugdelijk bewijs onder ogen.

In deze kanalen van gelijkgestemden is tegenspraak een zeldzaamheid. Elk nieuw filmpje voedt de groeiende onvrede. Beweringen veranderen langzaam in feiten. Hier kom je niet voor discussie over overheidsbeleid, hier kom je voor bevestiging van wat je al zeker weet. Een niet ongevaarlijke voedingsbodem voor radicaler verzet.

In aanloop naar mogelijke nieuwe acties in Eindhoven en Amsterdam komt online geen einde aan de verhalen over vermeend politiegeweld tegen bejaarde demonstranten. En daar blijven de verwijten niet bij: de politie zou eigen mensen vermommen als demonstranten om ze te laten rellen en inzet van de ME uit te lokken. Filmpjes worden gedeeld als ‘bewijsmateriaal’.

Een oudere man met bebloed gezicht en een vrouw met een bult op haar hoofd, beklagen zich op camera over de aanpak van de ME. Wie dit soort video’s maar enigszins kritisch bekijkt, ziet vooral beelden zonder context. Wat is gebeurd, is niet te zien. Op social media lusten de actievoerders er wel pap van: de ME onderdrukt het eigen volk en takelt onschuldigen toe die gebruik maken van hun demonstratierecht, luidt hun oordeel.

Voordat ME’ers schouder aan schouder een plein ontruimen, is er al heel wat tijd geboden aan iedereen om te vertrekken, vertelt Gerben van der Meer, compagniecommandant van de ME van politie Oost-Brabant, niet betrokken bij recente acties, over de gebruikelijke werkwijze. Want de-escaleren is zijn eerste taak. Demonstranten zijn dan vaak al aangesproken en gevolgd door de oproep via de megafoon waarmee de politie duidelijk waarschuwt voor gebruik van geweld. 28 jaar of 78 jaar, je hebt ruimschoots de kans gekregen ongeschonden te vertrekken.

_{Lees verder onder de foto}

De aanhoudingseenheden van de politie moeten het steeds vaker ontgelden tijdens demonstraties. Foto’s van de leden van deze teams gaan gretig rond in actievoerderskringen, merkt de politie. Filmpjes op social media tonen hoe demonstranten ‘Romeo’s’ – een andere benaming voor de aanhoudingseenheden – volgen en filmen.

,,Ze doen alsof ze demonstranten zijn. Klaar om rellen uit te lokken”, zegt een vrouw die met haar telefoon een groepje politiemensen in burgerkleding filmt. ,,Kijk ze stappen zo in dat politiebusje, let maar op.” De toon suggereert een enorm onthullende video, maar het laat slechts de gebruikelijke werkwijze zien van de aanhoudingseenheden: undercover in de menigte opgaan om de ergste raddraaiers op te pakken en zo de angel uit dreigend geweld te halen.

_{Lees verder onder de video.
Vrouw filmt aanhoudingseenheden van de politie (vanaf 01.30 min.): ,,Ze doen alsof ze demonstranten zijn, maar het zijn Romeo’s.”}

Een filmpje dat in een drukbezochte Telegramgroep rondgaat, toont een boze man die zichzelf filmt en beweert dat achter hem ‘Romeo’s’ zelf de boel vernielen. Op de beelden is deels te zien en te horen dat iets stuk wordt gemaakt. De groep mannen die hij aanwijst als ‘Romeo’s’ – en aanstichters – weet hij niet in beeld te houden. Wie wat doet en wie de mannen zijn, is volkomen onduidelijk.

Het is desondanks koren op de molen van de volgers van de Telegramgroep: ze zien het als bewijs voor opruiing door de politie. Het zoveelste onduidelijke filmpje zonder context dat actievoerders gretig aangrijpen en opwaarderen tot bewijs voor hun gelijk. Keer op keer blijkt de suggestie voldoende: onder actievoerders, ontevreden Nederlanders en potentiele demonstranten gaan de beelden er in als zoete koek.

Niet alleen de politie zou aanzetten tot geweld, ook de NOS krijgt er van langs. Een actievoerster plaatste een paar dagen geleden een foto op haar facebookpagina van een NOS-medewerker met in zijn rechterhand iets dat op een stok lijkt. Een knuppel waarmee de NOS demonstranten aanpakt en rellen uitlokt, beweert ze. In een video, waarin ze aankondigt dat ze zondag in Eindhoven gaat demonstreren, merkt de vrouw tussen neus en lippen door op dat het wellicht een ploertendoder is waarmee in Amsterdam politiepaarden zijn toegetakeld.

NOS-verslaggever Henrik-Willem Hofs reageert: de ‘knuppel’ is een uitschuifbare microfoonhengel. De vrouw plaatst zijn antwoord, maar verwijdert haar bericht niet. Ze draait simpelweg de bewijslast om: dat moet de NOS maar aantonen dan.

Ondertussen zijn de mensen in de verschillende Telegramgroepen verdeeld: wel of niet naar Eindhoven zondag? ‘Wij gaan niet rellen, daar maak je alleen de media blij mee’, typt ene ‘Mitch’. ‘Nulz’ heeft een ander idee: ‘Hoe schrik je de Romeo’s en ME af? Vul een of twee waterpistooltjes met je eigen uitwerpselen haha en spuit die fuckers helemaal onder met goorheid’. Het mag in deze Telegramgroep dan een ranzige uitspatting zijn, hij wordt door niemand gecorrigeerd.

Politie Oost-Brabant zegt niets over de eventuele politie-inzet aankomende zondag. Maar ze worstelt net als de actievoerders met de vraag: ‘wat komt er zondag op Eindhoven af?’. Politiemensen volgen de social mediagroepen op de voet. Ook zij zien hoe elk filmpje en elke foto de gemoederen verder verhit en weer een beetje bijdraagt aan de kans op geweld tijdens toekomstige demonstraties. Zeker is dat de politie niets aan het toeval zal overlaten en de gewraakte ME en Romeo’s niet ver weg zullen zijn.