Nederland is bijna een maand aan het vaccineren tegen COVID-19. Wanneer we daar effect van gaan zien is volgens het Outbreak Management Team nog onzeker. Dit weten we hier wel over.
Nederland hoopt voor eind maart een groot gedeelte van de 75-plussers ten minste één dosis van het coronavaccin van Pfizer of Moderna te hebben gegeven.
Wanneer mensen een prik in hun arm krijgen, werkt het vaccin niet direct. Het kost zeker twee weken voordat je een beetje beschermd bent.
Enkele weken na de eerste prik krijg je de tweede dosis. Ook deze werkt niet direct, maar wel sneller. Een week na de tweede dosis zijn de vaccins van Moderna en Pfizer voor meer dan 90 procent effectief.
Tweede vaccinatie uitgesteld: zo verschillen de twee Pfizer-prikken
Eerst effect op sterfte
Frits Rosendaal, hoogleraar klinische epidemiologie aan het LUMC, legt uit dat Nederland op dit moment de mensen vaccineert die het hoogste risico hebben om te komen te overlijden als ze besmet raken met het coronavirus. Om deze reden verwacht Rosendaal dat de vaccinatiecampagne als eerste effect gaat hebben op de sterftecijfers.
Het inenten van ouderen gaat ook effect hebben op het aantal mensen dat opgenomen moet worden in het ziekenhuis, maar waarschijnlijk komt dit effect later dan het effect op de sterftecijfers. Rosendaal legt uit dat één van de oorzaken hiervoor is dat verpleeghuisbewoners en andere fragiele ouderen die ernstige COVID-19 krijgen vaak niet opgenomen worden in het ziekenhuis, omdat de nadelen van opname vaak groter zijn dan de eventuele voordelen.
Uit cijfers van stichting Nationale Intensive Care Evaluatie (NICE) blijkt ook dat de meeste mensen op de Intensive Care tussen de 55 en 75 jaar oud zijn.
Rosendaal verwacht dat als alle 75-plussers en een flink gedeelte van de mensen tussen de 55 en 75 zijn gevaccineerd, het in de ziekenhuizen een heel stuk rustiger zal worden.
Twee effecten van vaccinatie
Het gaat langer duren voordat je ook een effect van vaccineren ziet op de verspreiding van het coronavirus. Hans Heesterbeek, hoogleraar theoretische epidemiologie aan de Universiteit Utrecht, legt uit dat vaccineren gaat helpen de verspreiding van het coronavirus te voorkomen, doordat mensen die besmet zijn steeds vaker gevaccineerde personen zullen tegenkomen die dankzij de vaccinatie niet geïnfecteerd raken.
Op dit moment zijn nog te weinig mensen ingeënt om op een betekenisvolle manier de verspreiding te beïnvloeden. Daarnaast, zo legt Heesterbeek uit, hebben oudere ouderen vooral contact met leeftijdsgenoten. Als deze hele groep is gevaccineerd, dan zal dit om deze reden weinig effect hebben op de verspreiding van het coronavirus onder bijvoorbeeld achttien- tot vijftigjarigen.
Waarom zou je heel Nederland vaccineren?
Zowel Heesterbeek als Rosendaal verwachten dat als een groot gedeelte van de mensen die kwetsbaar zijn voor ernstige COVID-19, zijn ingeënt, het mogelijk wordt om steeds meer maatregelen los te laten. Beiden denken dat het wel zinvol is om, als alle kwetsbaren zijn ingeënt, de rest van Nederland ook te vaccineren.
“Het is namelijk zo dat niemand precies kan voorspellen bij wie de ziekte mild verloopt en bij wie ernstig. Natuurlijk zijn er risicogroepen en leeftijden, dat is duidelijk. Maar er zijn ook onder de oudere ouderen mensen die weinig last hadden en er zijn onder jongere mensen ook ernstige gevallen.”, aldus Heesterbeek.
Rosendaal legt ook uit dat zolang het coronavirus blijft rondgaan, er nieuwe varianten van het coronavirus zullen blijven ontstaan. Het risico hiervan is dat er mogelijk ook varianten gaan ontstaan waartegen de bestaande vaccins minder goed werken. “Om deze reden is het belangrijk een groot deel van de Nederlandse bevolking in te enten én uiteindelijk de hele wereld, dus ook Afrika en Zuid-Amerika.”
We weten toch niet of de vaccins helpen tegen verspreiding?
- Officieel is nog niet bekend of de vaccins die nu zijn goedgekeurd tegen COVID-19, ook voorkomen dat je nog iemand kan besmetten.
- Rosendaal legt uit dat het wel heel waarschijnlijk is dat de vaccins de verspreiding van het coronavirus verminderen.
- “We weten dat de vaccins milde gevallen van COVID-19 voorkomen. Dit betekent dat als gevaccineerde mensen al last krijgen van een coronavirusinfectie, ze waarschijnlijk korter ziek zijn en minder hoesten en kuchen. Dit maakt de kans dat ze het coronavirus doorgeven kleiner.”
