Met zijn onverzettelijke, boerse en soms omstreden optreden groeide Mark van den Oever uit tot boegbeeld van het boerenverzet. Wie is de man, die de behandeling van boeren vrijdag vergeleek met de Jodenvervolging? ,,Onze Mark is zo hard als een muur.”
Richard Clevers 17-12-19, 09:52 Laatste update: 14:44
10
Mark is niet thuis. Natuurlijk niet. Mark is dezer dagen bijna voortdurend op pad, vertelt zijn vader. Dus is het Jan van den Oever zélf die op het boerenerf in het Brabantse Sint Hubert momenteel de boel draaiende houdt. Al bespreken vader en zoon elke ochtend ‘bij de koffie en de peperkoek’ nog wel hoe het reilt en zeilt. ,,Laatst was-ie om half vier ‘s nachts nog niet thuis. Belde ik hem op, was hij in slaap gevallen. Hij had z’n auto langs de kant van de weg gezet.”
Rutte: Holocaust-vergelijking indringend besproken tijdens boerenoverleg Catshuis
Actiebereidheid eist zijn tol
Het was al de tweede keer dat dat gebeurde. De actiebereidheid eist zijn tol. Mark van den Oever, in het dagelijks leven fruitteler, varkenshouder en kerstbomenverkoper, reist van hot naar her. Als voorzitter van Farmers Defence Force (FDF), een relatief nieuwe boerengroepering, groeide hij uit tot hét gezicht van de actievoerende boeren.
Mark heeft misschien wel honderd oorlogsboeken gelezen, heel de geschiedenis, hoe dat in Duitsland ontstaan is, die ontwikkeling van de nazi’s
Jan van den Oever
Maar bezorgd? Nee, dat is Van den Oever senior niet. Mark (40) weet wat hij doet. Sommigen mogen naar aanleiding van zijn omstreden uitspraken misschien anders beweren; Mark is een slimme jongen. Zegt zijn vader. ,,Hij heeft vwo gedaan. Mark heeft misschien wel honderd oorlogsboeken gelezen, heel de geschiedenis, hoe dat in Duitsland ontstaan is, die ontwikkeling van de nazi’s.” Daarbij ook gelinkt aan de extreem rechtse groepering Pegida. Welke geweld zeker niet schuwen samen met het extreme voorfront.
Volgens zijn vader wist Mark dan ook heel goed waar hij het over had, toen hij vrijdag in het provinciehuis in Brabant zijn boude uitspraak deed. Hij zei: ,,75 jaar geleden hebben we ook gezien waar het decimeren van een kleine bevolkingsgroep toe leidt. Heden ten dage een schandvlek in de geschiedenis. Ik wil jullie deze spiegel voorhouden zodat jullie niet zeggen naderhand: wir haben es nicht gewusst.”
Dat het halve land, inclusief minister-president Mark Rutte, over de Holocaust-vergelijking viel, deert hem niet echt. ,,Het lijkt er wel een beetje op”, verdedigt hij zijn uitspraak zelfs. Mensen die het niet snappen, moeten maar beter naar hem luisteren, zegt de voorman dan. Het is zijn vaste reactie als hij zich weer iets op de hals haalt, en dat gebeurt nogal eens.
Grafkist voor Jesse Klaver
De incidenten stapelen zich op. Van den Oever lachte smakelijk om de grafkist voor GroenLinks-leider Jesse Klaver op de auto van een van zijn ‘medestrijders’ van FDF. En toen hij bot ving bij het CDA in Brabant vroeg hij in een poll op Facebook of het een goed idee was om de verraders persoonlijk aan te pakken. Sowieso zou hij ‘die lui’ in het provinciehuis het liefst ‘op het kanon laaien’, riep hij door een microfoon.
Wie daar vervolgens iets van zegt, moet ‘niet piepen’. De volgende actie wordt namelijk nóg harder, zegt hij dan altijd, met een blik in zijn ogen die het midden houdt tussen dreigend en ondeugend. Tijdens zulke acties blijven gezagsdragers en leden van de gevestigde boerenorde op Mark van den Oever inpraten, om te voorkomen dat hij finaal over de schreef gaat.
Hij zoekt het randje op, hij rekt de wet zo ver uit als hij kan.
Jan van den Oever
,,Hij zoekt het randje op, hij rekt de wet zo ver uit als hij kan”, zegt vader Jan van den Oever op het boerenerf in Sint Hubert, waar hij de laatste kerstbomen aan de man brengt. Hij is niet bang dat zijn zoon een keer echt te ver gaat. De senior praat met veel omhaal en priemende vingers, en klinkt al net zo fanatiek als zijn nageslacht. Jan is trots. ,,Mark is opgestaan en de boeren zijn mee opgestaan.”
Tekst gaat verder onder de foto
Jan van den Oever, vader van Mark van den Oever van Farmers Defence Force.
Dat gebeurde in mei, als reactie op de dierenactivisten die een varkensstal in Boxtel bezet hielden. Voor Van den Oever was de maat vol. Hij stichtte diezelfde dag Facebookgroep Farmers Defence Force. Een soort knokploeg om activisten van het erf te houden of te jagen. De stikstofcrisis gaf de groep zuurstof voor een volgende missie. De Facebookgroep telt nu ruim 50.000 leden die over het algemeen niet vies zijn van actie. Eén berichtje van hun voorman is genoeg om in mum van tijd honderden boeren op de been te brengen.
Polderen is voorbij
De tijd van ‘polderen is voorbij’, zegt Van den Oever senior stellig. ,,De Zlto heeft dat dertig jaar lang gedaan. En moet je zien waar we nou staan.” Niet voor niets kreeg dorpsgenoot Hans Vermeulen, afdelingsvoorzitter bij de Zlto – de boerenorganisatie die inderdaad al tig jaar bestaat – onlangs een welgemeend advies. ,,Mark van den Oever zei dat ik als vertegenwoordiger wat radicaler moest zijn.”
Ook Vermeulen ziet dat er een gedachte zit achter de scherpe bewoordingen van Van den Oever. Al vermoedt hij dat de FDF-voorman ‘diep in zijn hart’ misschien ook wel vindt dat hij met zijn holocaust-uitspraken te ver is gegaan. ,,En dat hij eigenlijk excuses zou moeten aanbieden. Want mensen vinden het verschrikkelijk wat hij gezegd heeft. Maar Mark zal geen excuses maken, zo zit hij niet in elkaar.’’
Hand overspeelt
Andere (boeren)groeperingen zijn af en toe bang dat Mark van den Oever zijn hand overspeelt en krediet verliest. Ook de meer gematigde actiegroep Agractie neemt bijvoorbeeld afstand van de holocaust-uitlatingen. ,,Die nemen wij niet voor onze rekening, beslist niet”, zegt Bart Kemp. ,,We willen er op geen enkele manier mee geassocieerd worden.”
En dan zijn er natuurlijk nog de inhoudelijke tegenstanders. Eén van hen, Geert Verstegen – voorzitter van het Brabants Burgerplatform Minder Beesten – woont nota bene in hetzelfde Brabantse dorp als de Van den Oevers. ‘Een militant type, niet gehinderd door feitenkennis’, noemde Verstegen zijn dorpsgenoot eerder al, in de Groene Amsterdammer.
Het klopt alleen als het hem uitkomt
Wat Verstegen vooral steekt: dat argumenten niet meer tellen. Op tv zag hij laatst een vrouw ageren tegen stikstofberekeningen. ,,‘Ik ben het er niet mee eens, dus de cijfers kloppen niet’, zei ze.” Dat is wat Verstegen ook Van den Oever verwijt: ,,Het klopt alleen als het hem uitkomt.”
Wat Verstegen betreft is het zonneklaar: er zijn simpelweg te veel beesten. Het is hem te gemakkelijk de boeren daarvoor alle schuld te geven. Dat is een verantwoordelijkheid van de hele samenleving. ,,We hebben het met z’n allen compleet uit de klauwen laten lopen. Dat is een democratisch genomen besluit.” De emotie bij boeren, die zich in een hoek gezet voelen, begrijpt hij dan ook best.
In de file
Maar in huize Van den Oever houden ze er een compleet andere visie op na. Tegenwoordig staan zelfs bij Sint Hubert de auto’s in de file, zegt vader Jan. Hij wil maar zeggen: dat geeft toch ook stikstof? Waarom moet dan alleen de boer boeten?
Onrecht, dat is precies waar Mark van den Oever niet tegen kan. ,,Dan wijkt hij voor niks en niemand. Dat was al zo toen hij als klein kind op de lage school zat”, zegt z’n pa. Bij een vechtpartij weigerde Mark – zwarte band judo – zich ‘af te laten jassen’. Jan van den Oever wijst naar de gevel van de boerderij. ,,Onze Mark is zo hard als een muur.”
‘Niks aan het handje’
En dus haalt hij zijn schouders op als een van zijn medebestuursleden de leider van de burgerssteungroep, verenigd op Facebook met 170.000 leden, bij de strot grijpt na een conflict over geld. Van den Oever noemt het ‘een stevige discussie’ en gebruikt de standaardzin waarmee hij elke kritiek van zich af laat glijden. ,,Niks aan het handje.’’
